„Rachunek obcego sumienia” Miroslawa Prandoty to pewnego rodzaju spowiedz bohaterów, jak równiez próba rozgrzeszenia oprawców, z rak których ginely ich najblizsze rodziny. Wojna nikogo nie oszczedzila, bo ci, którzy ja przezyli zmienili sie na zawsze. Bohaterowie ukazani w powiesci pochodza z zupelnie innych warstw spolecznych. Poniekad nigdy sie nie spotkali, nawet nie wiedzieli o swoim istnieniu, a jednak los w pewien sposób laczy ich ze soba. Jeden z bohaterów ksiazki do okresu wojny odnosi sie z sarkazmem. Czuje pogarde zarówno dla Niemców, którzy jako pierwsi wkroczyli na teren wsi, ale równiez dla Rosjan, którzy chcieli „naprawiac szkody”, tworzac nowoczesne „kolchozy”, budujac spóldzielnie i bloki. Drugi, uczony profesor, próbuje wszystko wytlumaczyc w sposób naukowy, natomiast trzeci, potomek szlacheckiej rodziny Millerów widzi tylko zaslugi narodu niemieckiego, a przede wszystkim swojego stryja, który byl dowódca SS.
„Rachunek obcego sumienia” to nie tylko powiesc o tematyce czasu wojennego, ale równiez poruszajaca wazniejsze, nadziemne wartosci, takie jak poszukiwanie wlasnego „ja”, zrozumienie tego, kim naprawde sie jest i skad sie pochodzi. Dla kogo tak naprawde jest wazne, gdzie sie urodzilismy i jakiej jestesmy narodowosci? Dawniej moglismy za to zginac, a dzis nie ma to najmniejszego znaczenia. Ksiazka w dosc lagodny sposób, ukazujac trudne czasy wojenne - glównie dzieki opowiesciom starego czlowieka z Czarnego Lasu, pomaga zrozumiec, w jaki sposób ludzie próbowali przetrwac wszystkie wydarzenia dziejace sie wokól.
